Berghlaup í Valles Marineris eru vægast sagt risavaxnar og ná stundum frá einum gljúfurvegg að rótum þess næsta. Á mynd HiRISE sjáum við 45 km langt svæði og 2 kílómetra lækkun niður í Ius Chasma. Þetta berghlaup kallast Ius Labes og næði yfir mestallt flatarmál Vatnajökuls, væri það á Jörðinni.

Hér sést dökkleitt efni sem liggur frá hjöllum í berghlaupinu og myndar sandöldur og aðrar dökkar vindbornar rákir. Gögn frá CRISM litrófsritanum, sem gefa okkur jarðfræðilegt samhengi svæðisins og efnasamsetningu þess, benda til að sandöldurnar eig rætur að rekja til efnis úr berghlaupinu. Á öðrum svæðum myndarinnar sjást smærri gárur og sléttari og ávalari áferð á skriðunni, sem er til merkis um flutning með vindi og rof í langan tíma.

Þessi staður á sér langa og flókna landmótunarsögu. Að líkindum er hún eftirfarandi: (1) Hraun og gjóska myndaði smám saman veggi gljúfursins; (2) kraftar sem teygðu á og sprengdu bergið mynduðu smátt og smátt Valles Marineris; (3) tilfærsla massa hófst þegar veikt og laust berg laut í lægra haldi fyrir þyngdarkraftinu og féll niður gljúfrið sem mikil berghlaup eða smærri bergspýjur; (4) vindur feykti litlum sandkornum og myndaði öldurnar og gárurnar sem við sjáum á myndinni á sama tíma og hann veðraði og mótaði landslagið hægt og bítandi.

Þýðing: Sævar Helgi Bragason


númer: ESP_026444_1720
dagsetning myndatöku: 18. mars 2012
hæð yfir sjávarmáli: 265 km

https://uahirise.org/hipod/is/ESP_026444_1720
NASA/JPL-Caltech/UArizona
#Mars #NASA #Icelandic #íslenska

twitter  •  tumblr