Τα τμήματα της Σοβιετικής αποστολής Mars 3 πιθανόν να εντοπίστηκαν από Ρώσους ερασιτέχνες, θιασώτες του οχήματος Curiosity της NASA.

Το 1971 η πρώην Σοβιετική Ένωση εκτόξευσε τις αποστολές Mars 2 και Mars 3 προς τον Άρη. Κάθε μιά τους αποτελείτο από ένα τροχιακό όχημα και από μιά άκατο προσεδάφισης. Και οι δύο αποστολές εισήλθαν επιτυχώς σε τροχιά γύρω από τον Άρη, για να βρουν όμως την επιφάνειά του καλυμμένη εξ ολοκλήρου από μιά αμμοθύελα πλανητικών διαστάσεων. Η άκατος Mars 2 συνετρίβη στην αρειανή επιφάνεια, αλλά η άκατος Mars 3 υπήρξε η πρώτη, που προσεδαφίστηκε ομαλά στον Κόκκινο Πλανήτη. Δυστυχώς όμως, για άγνωστο λόγο, οι εκπομπές απ’ αυτήν σταμάτησαν μετά από 14,5 sec.

Το προβλεπόμενο σημείο προσεδάφισης ήταν στις 45º νότιο πλάτος και 202º ανατολικό μήκος, στο εσωτερικό του κρατήρα του Πτολεμαίου. Η κάμερα HiRISE του MRO, έλαβε μιά πολύ μεγάλη εικόνα της τοποθεσίας τον Νοέμβριο του 2007. Η εικόνα αυτή, περιέχει 1.8 δισεκατομύρια pixels, έτσι απαιτούνται περίπου 2500 τυπικές οθόνες υπολογιστών για να την απεικονίσουν στην πλήρη της ανάλυση. Αλλά ενδεχόμενα ίχνη των τμημάτων του Mars 3 βρέθηκαν πολύ πρόσφατα.

Ο Vitaly Erogov από την Ρωσία είναι ο ιδρυτής και διαχειριστής της μεγαλύτερης Ρωσικής διαδικτυακής κοινότητας, αφιερωμένης στην παρακολούθηση του MSL Curiosity. Συνδρομητές της κοινότητας αυτής έκαναν την προκαταρκτική έρευνα για το Mars 3 με ομαδική ιχνηλάτηση της περιοχής. Τ’ αναμενόμενα τμήματα της αποστολής περιλαμβάνουν το αλεξίπτωτο, την θερμική ασπίδα, τον ανασχετικό πυραυλοκινητήρα της τελικής φάσης καθόδου και την ίδια την άκατο. Ο Erogov έφτιαξε μοντέλα υπό κλίμακα, του πώς θα φαίνονταν το κάθε τμήμα στην κλίμακα της εικόνας του HiRISE (25.3 cm/pixel) και ερεύνησε προσεκτικά τα πολλά μικρά χαρακτηριστικά της μεγάλης αυτής εικόνας, βρίσκοντας τελικά στο νότιο τμήμα της τοποθεσίας υποψήφια χαρακτηριστικά, που ταίριαζαν. Κάθενα από τα υποψήφια χαρακτηριστικά έχει μέγεθος και σχήμα συνεπές με το αντίστοιχο τμήμα και είναι διατεταγμένα στην επιφάνεια με τον αναμενόμενο, από την διαδικασία προσεδάφισης, τρόπο.

Ένας από τους συμβούλους της κοινότητας ήταν ο Dr Alexander “Sasha” Basilevsky, γνωστός στην διεθνή επιστημονική κοινότητα. Ήλθε σ’ επαφή με τον Alfred McEwen, επικεφαλής ερευνητή του HiRISE, προτείνοντας την λήψη μιάς διαδοχικής εικόνας της περιοχής. Το MRO έλαβε την εικόνα αυτή στις 10 Μαρτίου 2013. Η εικόνα στόχευσε ώστε να καλύψει μερικά από τα ύποπτα χαρακτηριστικά έγχρωμα και για να ληφθεί μιά δεύτερη άποψη της περιοχής υπό διαφορετική γωνία φωτισμού, ώστε να δώσει περισσότερες πληροφορίες. Στις εικόνες δεν έχουν παρατηρηθεί χρωματικές ανωμαλίες, κάτι το αναμενόμενο μετά από περισσότερα από 40 χρόνια εναπόθεσης σκόνης. Εν τω μεταξύ οι Basilevsky και Erogov ήλθαν σ’ επαφή με μηχανικούς και επιστήμονες, που είχαν εργαστεί στην αποστολή Mars 3 για περισσότερες πληροφορίες.

Το χαρακτηριστικό το υποψήφιο για το αλεξίπτωτο, είναι το πιό ευδιάκριτο και ασυνήθιστο χαρακτηριστικό των φωτογραφιών. Πρόκειται για μιά ιδιαίτερα λαμπρή κηλίδα γι’ αυτή την περιοχή, διαμέτρου περίπου 7.5 μέτρων. Αν απλώνονταν πλήρως το αλεξίπτωτο στην επιφάνεια θα κάλυπτε διάμετρο 11 μέτρων, επομένως το χαρακτηριστικό ταιριάζει. Στην δεύτερη εικόνα του HiRISE το αλεξίπτωτο φαίνεται να έχει γίνει φωτεινότερο, ενδεχομένως από τον καλύτερο φωτισμό της κεκλιμένης επιφάνειας, αλλά κι ενδεχομένως εξ αιτίας της απομάκρυνσης της σκόνης στα χρόνια που μεσολάβησαν. Το HiRISE έδειξε πρόσφατα, ότι το αλεξίπτωτο της αποστολής MSL μετακινείται από τον άνεμο, κάτι που οδηγεί στο τίναγμα της σκόνης, που αποτίθεται πάνω του. Αφού το αλεξίπτωτο της αποστολής Viking 1 (1976) φαίνεται ακόμη σαν μιά φωτεινή περιοχή, είναι λογικό ένα ελαφρώς παλαιότρο αλεξίπτωτο να παραμένει επίσης ορατό, εξ αιτίας του γεγονότος ότι ο κυματισμός του από τον άνεμο τινάζει την σκόνη, που επικάθεται. Η λαμπερή κηλίδα είναι οπωσδήποτε ένα ασυνήθιστο για την περιοχή χαρακτηριστικό - δεν υπάρχουν άλλα παρόμοια, οπουδήποτε σ’ αυτές τις εικόνες, κάτι που ενδεχομένως να μας έκανε να υποθέσουμε ότι πρόκειται για φυσικό λαμπερό χαρακτηριστικό του εδάφους. Στην δεύτερη μάλιστα εικόνα με τον πιό κάθετο φωτισμό είναι το λαμπερότερο σημείο της περιοχής. Διαφέρει όμως από τ’ αλεξίπτωτα των αμερικανικών ακάτων προσεδάφισης, διότι δεν είναι απλωμένο στο έδαφος κατά μήκος εξ αιτίας της σχετικής οριζόντιας ταχύτητας του άνω ημικελύφους του σκάφους εισόδου στην ατμόσφαιρα, ως προς το έδαφος, πάνω στο οποίο είναι προσδεδεμένο. Ο Σοβιετικός σχεδιασμός είχε σαν αποτέλεσμα την πιό κάθετη κάθοδο, κάτι που αναμένεται να έχει αφήσει ένα, πιό κυκλικά απλωμένο, αλεξίπτωτο στο έδαφος.

Το σκάφος καθόδου με τον ανασχετικό πύραυλο ήταν προσδεδεμένο με την άκατο προσεδάφισης με μιά αλυσίδα και το υποψήφιο χαρακτηριστικό έχει το κατάλληλο μέγεθος και παρουσιάζει μάλιστα μιά γραμμική προέκταση, που μπορεί να είναι η αλυσίδα. Ο Erogov πληροφορήθηκε αργότερα ότι το μήκος της αλυσίδας ήταν 4.5 μέτρα, που ταιριάζει με το μήκος της γραμμής της εικόνας (4.8 μέτρα), που πιθανώς προέκυψε από το σύρσιμο της αλυσίδας στο έδαφος και την διατάραξή του. Κοντά του βρίσκεται ένα χαρακτηριστικό με το σωστό μέγεθος και σχήμα, ώστε να είναι η ίδια η άκατος προσεδάφισης με τέσσερα ανοιχτά πέταλα.

Η εικόνα του υποψήφιου για την θερμική ασπίδα χαρακτηριστικού, ταιριάζει επίσης μ’ αντικείμενο σχήματος και μεγέθους ασπίδας και είναι μισοθαμένο.

Μαζί, αυτό το σύνολο των χαρακτηριστικών και η διάταξή τους στο έδαφος μοιάζουν εκπληκτικά μ’ αυτό που θα περιμέναμε από την προσεδάφιση του Mars 3, αλλά εναλλακτικές ερμηνείες δεν μπορούν ακόμη ν’ αποκλειστούν. Περαιτέρω ανάλυση των δεδομένων και μελλοντικές εικόνες για καλύτερη αντίληψη των 3-διάστατων σχημάτων, πιθανώς να μας βοηθήσουν να εδραιώσουμε αυτή την ερμηνεία.

Απόδοση στα ελληνικά: Αριστείδης Σκουρτόπουλος

αριθμός: ESP_031036_1345
ημερομηνία απόκτησης: 10 Μάρτιου 2013
υψόμετρο: 251 χλμ

https://uahirise.org/hipod/gr/ESP_031036_1345
NASA/JPL-Caltech/UArizona
#Mars #NASA #επιστήμη #ελληνικά #Ελλάς

twitter  •  tumblr